Zo werkt de lokale politiek

De gemeenteraad bepaalt de koers van de gemeente: welke onderwerpen zijn belangrijk, waar gaat geld naartoe, en wat willen we bereiken?

De raad stelt ook wethouders aan om het beleid uit te voeren. Die wethouders vormen samen met de burgemeester het college van burgemeester en wethouders (B en W). Het college zorgt voor de uitvoering van het beleid en het dagelijks bestuur van de gemeente. De raad controleert of dat goed gebeurt en of het gaat zoals afgesproken.

Samen vormen de raad en het college het gemeentebestuur.

In het kort:

  • De raad bepaalt de richting
  • Het college van B en W voert uit

Kort gezegd: drie schakels, één bestuur. Zo houden we de gemeente draaiende.

Wat doet de gemeenteraad eigenlijk?

De gemeenteraad is het hoogste orgaan binnen de gemeente. Klinkt officieel, en dat is het ook. Maar wat betekent het nou echt?

De raad heeft drie belangrijke taken:

  • Kaders stellen
    De raad bepaalt de grote lijnen. Ze zetten de kaders neer waarbinnen het college van B en W aan de slag gaat. Zie het als het opstellen van de spelregels.

  • Controleren
    De raad kijkt of het college zijn werk goed doet. Daarvoor moet het college verantwoording afleggen: wat is er gedaan, waarom, en met welk resultaat?

  • Vertegenwoordigen
    Raadsleden zijn er namens de inwoners. Ze wonen zelf ook in de stad of dorpen en horen wat er speelt. Het is hun taak om dat geluid mee te nemen in besluiten. Daarom is het belangrijk dat inwoners hen weten te vinden. En andersom.

Kortom: de raad bepaalt, controleert en vertegenwoordigt. Zo blijft het bestuur dichtbij de mensen voor wie het bedoeld is.

Politiek begint met aandacht vragen voor wat iemand belangrijk vindt. Deze onderwerpen kunnen op de agenda van de gemeenteraad komen. Dat kan bijvoorbeeld door politieke partijen schriftelijke vragen te laten stellen, of door vragen te stellen tijdens het actualiteitenhalfuur. Dit is een moment waarop raadsleden het college van burgemeester en wethouders vragen kunnen stellen over actuele onderwerpen.

Commissievergaderingen

Het debat begint hier! Voordat de gemeenteraad een besluit neemt, gaan de politieke partijen eerst met elkaar in debat. Dat gebeurt in de commissievergadering.

Elke partij vertelt hoe ze tegen een voorstel aankijkt. Eén raadslid per partij licht het standpunt toe. De andere raadsleden mogen vragen stellen of reageren. Dat heet interrumperen. Zo ontstaat een debat waarin partijen elkaar proberen te overtuigen. Kan het anders? Kan het beter?

Deze vergaderingen zijn openbaar. Je kunt als inwoner gewoon binnenlopen of online meekijken. Zo hoor je wat er speelt en hoe de politiek erover denkt.

Themabijeenkomsten

Voordat de raad in debat gaat of een besluit neemt, moet helder zijn waar het over gaat. Wat zijn de gevolgen van een ‘voor’ of ‘tegen’?

Daarom organiseert de raad themabijeenkomsten. Hier krijgen raadsleden uitleg over een onderwerp, bijvoorbeeld van het college. Ze kunnen vragen stellen en doorvragen, zodat ze goed geïnformeerd zijn.

Soms wil de raad ook weten wat de stad ervan vindt. Dan worden inwoners, ondernemers, experts, instellingen of organisaties uitgenodigd om hun kijk te geven. Want een goed besluit begint bij een goed beeld van wat er speelt.

Raadsvergaderingen

De gemeenteraad komt regelmatig bij elkaar om besluiten te nemen over allerlei onderwerpen die spelen in gemeente Roosendaal. Denk aan plannen voor de openbare ruimte, het huishoudboekje van de gemeente, of initiatieven van inwoners.

De voorstellen komen meestal van het college van B en W, maar ook raadsleden kunnen zelf ideeën aandragen. Voordat er een besluit valt, wordt er gediscussieerd en gedebatteerd. Verschillende standpunten komen aan bod. Dat mag best schuren, zolang het maar bijdraagt aan een goed besluit.

Goed om te weten: deze vergaderingen zijn openbaar. Je bent als inwoner altijd welkom om mee te luisteren in de raadszaal of online mee te kijken.

De agenda

Tijdens de raadsvergadering hakt de gemeenteraad knopen door. Op de agenda staan onderwerpen die eerder zijn besproken in een themabijeenkomst of commissievergadering. De burgemeester is de voorzitter van de gemeenteraad. Hij of zij leidt de vergadering en zorgt dat alles soepel verloopt.

De agenda is opgedeeld in drie soorten stukken:

  • A-stukken: dit zijn hamerstukken. Hier wordt geen discussie meer over gevoerd, er wordt alleen gestemd.
  • B-stukken: voorstellen waarover inhoudelijk debat nodig is. Deze voorstellen kunnen vanuit het college komen, maar ook van raadsleden zelf. Daarnaast kunnen raadsleden moties en amendementen indienen.
  • Een amendement past een voorstel aan.
  • Een motie vraagt om extra actie, onderzoek of aandacht.
  • C-stukken: onderwerpen die niet uit een voorstel komen, zoals raadsmededelingen, interpellaties of eigen moties.
  • Een raadsmededeling is een update van het college aan de raad, zonder dat er een besluit nodig is.
  • Een interpellatie is een formele vraag van een raadslid aan het college over een actueel of gevoelig onderwerp.
  • Een eigen motie is een voorstel van een raadslid om ergens extra aandacht aan te geven, los van een raadsvoorstel.

De raad beslist bij meerderheid van stemmen: de helft plus één is genoeg. De burgemeester, griffier en wethouders stemmen niet mee. De vergadering verloopt volgens vaste regels. Die staan in het Reglement van Orde van de gemeenteraad Roosendaal. Iedereen mag komen luisteren in het Raadhuis op de Oude Markt. Liever thuis meekijken? Dat kan live via raad.roosendaal.nl.

Zo is de raad georganiseerd

Om de raad goed te laten werken, is er achter de schermen van alles georganiseerd. Hieronder een overzicht van wie wat doet.

  • Voorzitters
    De raadsvergadering wordt geleid door de burgemeester of een plaatsvervanger. In Roosendaal is dat burgemeester Mark Buijs, met Jac Wezenbeek en Alex Raggers als vervangend voorzitters. De voorzitter zorgt dat de vergadering goed verloopt. Griffier Esther van der Mark zit naast de voorzitter en bewaakt de spelregels. Als de burgemeester zelf iets op de agenda heeft, geeft hij de voorzittershamer door. Zo kan hij gewoon meepraten, en blijft de voorzitter neutraal.

  • Commissievoorzitters
    Commissievergaderingen worden geleid door raadsleden die daarvoor zijn aangewezen. Deze raadsleden zitten ook in de Agendacommissie, die bepaalt welke onderwerpen de raad wanneer bespreekt.

  • Presidium
    Het presidium gaat over hoe de raad zelf werkt en is georganiseerd. De fractievoorzitters vormen samen met de burgemeester dit overleg. De burgemeester zit voor.

  • Auditcommissie
    Deze commissie helpt de raad om grip te houden op de financiën. Ze kijkt mee bij belangrijke documenten zoals de jaarrekening, begroting en rapportages. Daarbij let ze op drie dingen: of het volgens de regels gaat (rechtmatigheid), of het efficiënt gebeurt (doelmatigheid), en of het doet wat het moet doen (doeltreffendheid). De commissie bestaat uit maximaal zes raadsleden of burgerleden. Eén van hen is technisch voorzitter. De wethouder Financiën en de financieel expert geven advies, maar zijn geen lid van de commissie.

  • Raadswerkgroepen
    Sommige onderwerpen zijn complex of lopen lang. Dan is het slim om met een kleinere groep raadsleden te werken. Denk aan projecten als Bravis, participatie of samenwerking met andere gemeenten. De leden verdiepen zich namens de hele raad in een onderwerp en informeren hun collega’s. Ze zijn in deze rol niet politiek actief, maar neutraal. Werkgroepen vergaderen apart, maar rapporteren openbaar, via een vergadering of schriftelijk in het RIS.

  • Werkgeverscommissie
    De raad is werkgever van de ambtenaren op de griffie. Een aantal raadsleden bespreekt personele zaken met de griffier in de werkgeverscommissie.